بعضى مى‌گويند حقّ شهروندىِ انتخاب شدن را نبايستى سلب كرد. حقّ انتخاب شدن، حق شهروندى معمولى مثل حقّ شغل و كسب و كار و ساكن شدن در شهر و راه رفتن در خيابان و خريدن اتومبيل و ... نيست. اين يك حقّ شهروندى است كه براى دارنده‌ى آن صلاحيتهايى لازم است كه اين صلاحيتها بايد احراز شود. مسئول احرازش هم فقط شوراى نگهبان نيست؛ هم وزارت كشور است، هم شوراى نگهبان، كه بايد صلاحيتها را احراز كنند. در احراز صلاحيت نامزدها خودِ مردم بهترين افراد هستند و بيشترين مسئوليتها را دارند كه وقتى انسانى را احراز صلاحيت كردند، به همديگر معرفى كنند و آن كسانى كه مى‌توانند، براى آن شخص امكانات فراهم نمايند، تا انسان صالح بتواند وارد اين ميدان شود. ۱۳۸۲/۰۹/۲۶
2- منظور از احراز صلاحیت، احراز یقینی علمی نیست!
مطلب ديگر اين است كه ما احراز را حتمى مى‌دانيم؛ ولى در اين‌گونه مواقع عادتاً احراز يقينى و علمى ممكن نيست و احرازِ به معناى قيام بيّنه هم تقريباً همين‌طور است. اگرچه فرموده‌اند دو نفر يا سه نفر هم باشند كافى است؛ اما كمتر پيدا مى‌شود مواردى كه دو نفر شاهدِ عادلِ شهادت‌دهنده‌ى عن حسٍّ بيايند و راجع به مطلبى شهادت دهند. در خيلى از اين مسائل، مرزهاى حدس و حس باهم نزديك است و گاهى حدسيّات با حسيّات مشتبه مى‌شود؛ بخصوص كه در خيلى از حرفها و اظهارات، جاى تفاسير مختلف وجود دارد؛ يعنى شخصى حرفى زده، وقتى شما به خودش مراجعه مى‌كنيد، مى‌گويد من منظورم چيز ديگرى بوده است. نمى‌شود گريبان او را گرفت كه ظاهرِ حرفت اين است. اگر كسى خلاف ظاهر اراده كرده، يا در آن وقت توجّه به ظاهر نداشته، خلاف شرع كه نكرده است. بنابراين «ممكن است» شخصى خلاف ظاهر حرف زده باشد؛ همين ممكن كه شد، احتمال وارد مى‌شود و پايه‌ى شهادت عن حسّ را سست مى‌كند. بنابراين احراز كه مى‌گوييم، مراد احراز علمى يا احراز شرعى به معناى قيام بيّنه نيست، بلكه مراد احراز عرفىِ ناشى از قرائن و امارات است كه بايد قرائن و اماراتى قائم شود و انسان با يك اطمينان عرفى به اين معنا برسد، كه البته ممكن است در هر دو طرف قرائن و امارات وجود داشته باشد؛ مثلًا اگر يك نفر در جايى حرفى زده و در جاى ديگرى هم حرف ديگرى زده كه نقطه‌ى مقابل آن حرف است، اين هم بايد به حساب بيايد و انسان از مجموع و برآيند اينها مطلبى را احراز كند؛ يعنى آن نقاط اثبات‌كننده هم در كنار نقاطى كه به حسب ظاهر، صلاحيتها را نفى مى‌كند، به حساب آيد. ۱۳۸۲/۱۰/۲۴
البته ممكن است بعضى سابقه‌اى داشته باشند كه انسان براساس قرائنى كه دارد، تأييد مى‌كند آن سوابق- كه الآن مطلوب نيست- از آن اشخاص منقطع شده است. بنابراين انسان بايد برطبق وضعيت حال حكم كند. ۱۳۸۲/۱۰/۲۴
3- مراقب باشید حق كسی ضایع نشود
من البته به‌هيچ‌وجه توصيه نمى‌كنم كه كسى در مقابل افرادى كه مى‌خواهند با قانون گردن‌كلفتى كنند كوتاه بيايد؛ اين را هم به آقايان گفتم، هم به بعضى از كسانى كه براى شكايت پيش ما آمدند؛ اما مؤكّداً توصيه مى‌كنم كه مراقب باشيد حقّ كسى ضايع نشود؛ چون ردّ صلاحيت چيز كوچكى نيست؛ يعنى اينكه ما كسى را ردّ صلاحيت كنيم و احياناً صلاحيت داشته باشد. «جرح»، مسأله‌ى خيلى مهمى است. اين‌طور نيست كه بگوييم ما اين‌طور فهميديم؛ نه، بايد جوانبش كاملًا ديده و رعايت شود. ۱۳۸۲/۱۰/۲۴
۴- احراز صلاحیت با دید صددرصد قانونی باشد
رد صلاحيت از دو حال خارج نيست؛ يا رد صلاحيتِ كسى است كه طبق قانون صلاحيت دارد- كه اين غلط است- يا رد صلاحيت كسى است كه واقعاً طبق قانون صلاحيت ندارد، كه اين درست است. نمى‌شود به‌طور مطلق گفت رد صلاحيت خوب است يا بد است. در يك صورت رد صلاحيت خوب است، در يك صورت بد است. بايد به مسئولان احراز صلاحيتها توصيه كنيم كه با ديد صددرصد قانونى و بدون هيچ ملاحظه‌يى از هيچ طرف نگاه كنند. اين، چيزى است كه بنده هميشه توصيه مى‌كنم. ۱۳۸۴/۰۲/۱۹
البته كسانى كه به عنوان نامزد انتخابات به مردم معرفى مى‌شوند، معنايش اين است كه اينها صلاحيت دارند و اين معرفى، امضاى صلاحيت اين‌هاست. دستگاه‌ها بايستى مراقب باشند كه اين امضاء بيهوده، خلاف و دروغ نباشد. اين دروغ گفتن به مردم است؛ هم رد كردنِ آدم صالح، هم پذيرفتنِ آدم ناصالح؛ هر دو بد و هر دو خلاف است. ۱۳۸۲/۱۰/۱۸
به نظر من مُرّ قانون خيلى مهم است. البته شما اهل قانون هستيد و مى‌دانيد كه قانون زبان دارد؛ زبان قانون را بايد دانست و حدود قانون را بايد كشف كرد. گاهى اوقات كلمات و الفاظ براى بيان آن مغزها و محتواى حقيقىِ قانون كافى نيستند؛ قانون‌شناسى مثل شماها مى‌تواند درك كند كه واقعاً قانون چه دارد مى‌گويد. ۱۳۷۰/۱۲/۰۴
۵- به جوسازى‌ها ابداً نبايد اعتناء كرد
نظارت شوراى نگهبان در مسائل انتخابات، يكى از مهم‌ترين كارهائى است كه انجام مى‌دهد؛ كار بسيار مهمى است، كار بسيار لازمى است. به جوسازى‌هائى كه عليه اين كار مى‌شود، ابداً نبايد اعتناء كرد. البته كار را بايد درست انجام داد. به همان اندازه كه كار مهم است، به همان اندازه سلامت كار مهم است. يعنى بايد معيارها را درست فهميد، و فقط بر اساس اين معيارها قبول كرد يا رد كرد. از اين معيارها نبايد تخطى شود، كوتاهى هم نبايد بشود، غفلت هم نبايد بشود. ۱۳۸۶/۰۴/۲۰
اگر نظارت شوراى نگهبان نباشد، و اگر تأييد صحت انتخابات به وسيله‌ى شوراى نگهبان انجام نگيرد، اصل اين انتخابات زير سؤال خواهد رفت و اعتبار خود را از دست خواهد داد؛ چه انتخابات مجلس، چه انتخابات خبرگان، چه انتخابات رياست جمهورى، و هر انتخاباتى كه نظارت آن بر عهده‌ى شوراى نگهبان است. اين وظايفِ يكى از ديگرى مهم‌تر، همه بر دوش شوراى نگهبان گذاشته شده است. ۱۳۸۶/۰۴/۲۰
۶- در نظارت بر كار ناظران دقت مضاعف داشته باشید
البته وظيفه‌ى شوراى نگهبان خيلى سنگين است. اين وظيفه را بايد در حدّ مقدور با كمال دقّت و با رعايت حدّ اكثر عدل و انصاف انجام دهد و بر كار نظّار نظارت كند. آنچه كه آقايان نظّار انجام مى‌دهند، به نام شوراى نگهبان تمام مى‌شود و از لحاظ مسئوليت الهى هم على‌الظّاهر با مسئوليت بزرگواران اين مجموعه انجام خواهد شد. اين بايد موجب شود كه دقّت و توجّه را مضاعف كنيد. ۱۳۷۴/۱۱/۱۴
۷- به اعتراضات قانونی رسیدگی شود
ممكن است كسانى اشكالات و اعتراضاتى را بر مجارى گوناگون امور در انتخابات ثبت كرده باشند و اعتراض داشته باشند، كه البته، راه‌هاى قانونى وجود دارد. رسيدگى به اينها حتماً بايد انجام بگيرد... من درخواست ميكنم از آقايان مسئول در وزارت كشور و همچنين در شوراى نگهبان كه به اين موارد دقيقاً رسيدگى كنند. اگر چنانچه بعضى از اشكالات مقتضىِ اين هست كه پاره‌اى از صندوقها بازشمارى بشود، اشكالى ندارد. حالا مثلاً يك مورد را آقايان ذكر كردند كه آن شخص گفته كه رأى فلان نامزد اين تعداد است، بعد در شمارش تعداد ديگرى معرفى شده؛ خيلى خوب، كارى ندارد؛ صندوقهاى مورد اشكال را، يا به طور تصادفى تعدادى از صندوقها را بازشمارى كنند؛ خودِ نمايندگان ستادها هم حضور داشته باشند و ببينند، تا اطمينان كامل براى همه حاصل بشود. ۱۳۸۸/۰۳/۲۶
اگر كسانى شبهه دارند و مستنداتى ارائه ميدهند، بايد حتماً رسيدگى بشود؛ البته از مجارى قانونى؛ رسيدگى فقط از مجارى قانونى. بنده زير بار بدعتهاى غيرقانونى نخواهم رفت. امروز اگر چهارچوبهاى قانونى شكسته شد، در آينده هيچ انتخاباتى ديگر مصونيت نخواهد داشت. بالاخره در هر انتخاباتى بعضى برنده‌اند، بعضى برنده نيستند؛ هيچ انتخاباتى ديگر مورد اعتماد قرار نخواهد گرفت و مصونيت پيدا نخواهد كرد. بنابراين همه چيز دنبال بشود، انجام بگيرد، كارهاى درست، بر طبق قانون. اگر واقعاً شبهه‌اى هست، از راه‌هاى قانونى پيگيرى بشود. قانون در اين زمينه كامل است و هيچ اشكالى در قانون نيست. همانطور كه حق دادند كه نامزدها نظارت كنند، حق دادند كه شكايت كنند، حق دادند كه بررسى بشود. ۱۳۸۸/۰۳/۲۶
نظرات شما عزیزان:
